De Centrale Bank: Middenin de Samenleving
Related Cases:
-
8 Oct 2024
Toespraak van de President van De Nederlandsche Bank, prof.dr. Klaas Knot
Te gast bij de Centrale Bank van Suriname
Hotel Torarica
13 februari 2024
‘De centrale bank: middenin de samenleving’
We hebben allemaal momenten in ons leven die we nooit zullen vergeten. Amerikanen weten allemaal nog waar ze waren op 22 november 1963 toen president Kennedy werd neergeschoten. U vergeet vast nooit 25 november 1975, de dag dat Suriname onafhankelijk werd. Voor Nederlanders was 25 juni 1988 zo’n onvergetelijke dag.
Ik was nog student en stond met duizenden anderen op de Grote Markt in Groningen toen het Nederlands Elftal Europees kampioen voetballen werd. Ja, om Nederlanders emotioneel te krijgen is er groen en oranje nodig, gras en een bal. En elf helden.
De helden die dag waren voor mij natuurlijk Marco van Basten, die het prachtige tweede doelpunt maakte in die finale tegen – toen nog – de Sovjet-Unie, maar vooral Ruud Gullit, die ons hoop gaf met zijn prachtige kopbal in de 33ste minuut, en Frank Rijkaard, de absolute uitblinker achterin, die het altijd gapende gat in de Nederlandse verdediging eindelijk wist te dichten. Zonder hen, en de andere twee Surinaams-Nederlandse spelers in de Oranjeselectie, Gerald Vanenburg en Aron Winter, zou Nederland, zou ik die dag niet dat gevoel van diepe gelukzaligheid hebben ervaren.
Het Oranjeteam had in de jaren daarvoor twee keer een WK-finale verloren. Deze geslaagde integratie van Surinaams-Nederlandse spelers was kennelijk nodig om deze keer wel de beker omhoog te kunnen houden. Voor mij is het duidelijk: de Surinaamse Leeuwen in 1988 en al hun opvolgers in de jaren daarna hebben het Oranjeteam op de internationale voetbalkaart gezet. Zij hebben mij en miljoenen anderen onvergetelijke momenten bezorgd. Voor mij staan zij symbool voor de relatie tussen onze landen.
Die is niet eenzijdig, zoals vaak wordt gesuggereerd, maar tweezijdig: een relatie van geven en nemen, van leren en ervaren, van samen delen en samendoen.
Governor Maurice Roemer sprak bij zijn welkomstwoord over de goede samenwerking die nu bestaat tussen de Centrale Bank van Suriname en De Nederlandsche Bank.
Wat mij betreft, niet alleen als het gaat om voetbal of lekker eten. Maar om goed samen te werken, moet je elkaar wel kennen. Dat is waarom ik vandaag hier ben. Mijn eerste bezoek aan Suriname. Eindelijk. Inderdaad. We hebben dus een hoop te bespreken. Nee, niet over voetbal, maar over mijn andere favoriete onderwerp: duurzame economische groei en vooral wat centrale banken moeten en kunnen doen om dat te bevorderen.
Ik nader nu het einde van mijn tweede termijn als president van De Nederlandsche Bank, maar ruim 12 jaar geleden, toen ik net begon, was dat de vraag die voor mij en de rest van het directieteam centraal stond. De vraag: wat moeten en kunnen centrale banken doen om duurzame economische groei te bevorderen? Zeker toen, net na de financiële crisis, die niet alleen veel geld, maar ook het vertrouwen van burgers in banken, in de financiële sector, had gekost.
Dat vertrouwen moesten we weer herstellen. Voor onze burgers en onze sector, voor onze economie en voor onze toekomst. De vraag was hoe?
Wat ons toen inspireerde, was een IMF-paper met de titel ‘Learning to Say No’, dat rond die tijd werd gepubliceerd. Voor goed toezicht op financiële instellingen zijn volgens de auteurs twee dingen nodig. Ten eerste het ‘vermogen’ om toezicht te houden. Dit vereist passende middelen, goede wet- en regelgeving, deskundige kennis, autoriteit en constructieve werkrelaties met andere instanties en met de overheid. Ten tweede moeten toezichthouders naast het ‘vermogen’ ook de ‘wil’ hebben om te handelen. Toezichthouders moeten bereid en bevoegd zijn om tijdige en effectieve actie te ondernemen, in te grijpen in de besluitvorming, algemene wijsheden in twijfel te trekken en impopulaire beslissingen te nemen.
Als je erover nadenkt, geldt een groot deel hiervan ook voor andere mandaten van centrale banken. Mandaten zoals het monetair beleid, het toezicht op het betalingsverkeer, en meer in het algemeen, het behoud van de financiële stabiliteit. Deze rollen, deze verantwoordelijkheden vragen om een centrale bank die middenin de samenleving staat. Want het verbeteren van de stabiliteit, het functioneren van en het vertrouwen in het financiële systeem is de basis van een goed functionerende economie.
Met andere woorden: financiële stabiliteit is de basis van een samenleving. Financiéle stabiliteit geeft mensen de mogelijkheid om aan hun toekomst te bouwen, in het vertrouwen dat hun geld veilig is, dat ze zonder problemen hun rekeningen kunnen betalen, dat ze krediet kunnen krijgen om een huis te kopen of een bedrijf te starten. De overtreffende trap van financiële stabiliteit is duurzame groei en welvaart.
Dat is waar we ons als directie van DNB op wilden richten: we kozen voor de lange in plaats van de korte termijn, voor welvaart én welzijn, voor economische ontwikkeling én leefbaarheid. Maar het één kan niet zonder het ander: de eerste stap, de basisopstelling, is en blijft financiële stabiliteit.
Wat daarvoor eerst en vooral nodig is, is een sterke centrale bank. Een centrale bank met het vermogen en de wil om te doen wat moet en wat kan om die cruciale financiële stabiliteit te garanderen. Het vermogen om dat waar te maken staat en valt met goede spelers. Mensen die de kennis en kunde hebben om een centrale bank te zijn die middenin de samenleving staat. Een centrale bank die doet wat moet. Ook bij tegenwind.
Dat begint bij het streven naar, het bereiken en vervolgens het handhaven van prijsstabiliteit. U weet wat ik bedoel: zonder duurzaam lage inflatie mist de economie een anker. Dan raken niet alleen de prijzen op drift maar ook de bestaanszekerheid van mensen. Vooral voor toch al kwetsbare groepen: zij kunnen zich moeilijk indekken tegen steeds hogere prijzen.
Als het om duurzame economische groei gaat, zijn centrale banken de verdedigers, de Frank Rijkaards, van het team. De spits en aanvoerder van het team, de Ruud Gullit, is de overheid, de politiek. Het vermogen van een centrale bank om te doen wat moet, staat en valt met een overheid die haar uitgaven en inkomsten onder controle heeft, de rol van de centrale bank steunt en haar onafhankelijkheid respecteert.
Bron:
Link:
Interne Link:
Tags:
